Margaret Thatcher'ın Hocası Nobel Sahibi Kristalografi Uzmanı Dorothy Hodgkin
Anneler günü vasıtasıyla bugün başarılı bir kadın bilim insanından bahsedeceğim. Adı Dorothy Hodgkin, seçkin bir kimyacı.
Dorothy Hodgkin 1910 yılında Kahire'de doğdu. Babası o yıllarda Mısır'ın eğitim biriminde çalışıyordu. Tahmin edileceği üzere o yıllarda Mısır bir İngiliz sömürgesiydi. Birinci Dünya Savaşı yıllarında Dorothy ve kız kardeşleri İngiltere'de büyükanne ve büyükbabasının yanındaydı. Anne babaları ise Sudan'da kalıyordu. Savaş 1918 yılında sona ermiş Dorothy de onları 1922 yılında ziyaret etmişti. İşte bu ziyareti sırasında orada babasının arkadaşı, devlet görevinde bulunan bir kimyacı Dr. A. F. Joseph ile tanıştı. Bu tanışıklık onun kalan yaşamında büyük bir kimyacı olması yolunda attığı ilk adımdı. Dr. Joseph onun kimyaya olan ilgisini arttırdı.
Dorothy Hodgkin eğitimini İngiltere'de aldı ayrıca Oxford Üniversitesi'ne girebilmek için özel ders de aldı. Oxford Üniversitesi'ne bağlı kız kolejlerinden biri olan Somerville Koleji'nde kimya eğitimi almaya hak kazandı. Okuldaki bitirme projesinde okulun ünlü kimyacılarından Herbert Powell'ın, X-Ray laboratuvarında çalışan ilk öğrencisi oldu. Okuldan üstün başarıyla mezun olduktan sonra John Desmond Bernal'in gözetimi altında doktora çalışmalarını yapmak üzere Cambridge Üniversitesi'ne gitti. Doktora çalışmasında bir proteinin düzenli bir yapıya sahip olduğunu ilk kez gösteren kişi oldu. Doktora çalışmasından sonra Somerville Koleji ona çalışma teklif etti ve o da Oxford Üniversitesi'ne 1934 yılında döndü ve 1977'de emekli oluncaya kadar orada kaldı.
Dorothy Hodgkin, 1945 yılında, çok önemli bir antibiyotik ilaç olan "penisilin"in atomik yapısını aydınlattı. Bu keşfi çok önemli bir başarıydı ancak 1949 yılına kadar bu çalışması bazı güvenlik nedenleri ve ticari nedenlerden dolayı yayınlanmadı. Daha sonra 1954 yılında B12 vitamininin yapısını aydınlattı. Bu çalışmada UCLA'dan Ken Trueblood ile işbirliği yaptı. Sonucunda bu çalışmasıyla 1964 yılında Nobel Kimya Ödülüne layık görüldü. Nobel'e layık görülmesi "X-ray tekniğiyle birçok biyokimyasal maddenin yapısını tanımlaması" şeklinde açıklanmıştır. Gerçekten de o bu alanın en büyük isimlerinden olmuştur. Başlıkta da belirttiğim gibi Dorothy Hodgkin Nobel Kimya Ödülü alan tek İngiliz bilim insanıdır.
Ona Nobel Ödülü kazandıran B12 vitamini çalışmasına müteakip kendisi "insülin" molekülü üzerine yoğunlaşmıştır. 1969 yılında da insülin molekülünün yapısını çözmüştür. Bu çalışmasına 1934 yılında başlamış ve tamamlaması tam 35 yıl sürmüştür. 1934 yılında başlayan bu proje bir süre rafa kalkmak durumunda kalmış çünkü X-ray kristallografi yöntemi o zamanlar karmaşık molekülleri çözebilecek nitelikte değildi. Uzun bir süre bu teknik yetersizlikleri gidermek için uğraştıktan sonra insülin çalışmasına geri döndü ve sonunda zor da olsa bu projeyi başarıyla sonuçlandırdı. Bu çalışma insülin molekülünün yapısının daha iyi anlaşılmasını ve buradan hareketle diyabet hastaları için tedavi geliştirilmesini sağladı.
Başarılı bir akademik kariyerin yanında Dorothy Hodgkin ciddi bir sağlık sorunuyla da mücadele etmek zorunda kaldı. Kendisine 24 yaşında romatoid artrit tanısı konuldu. Bu durum yıllar içerisinde kötüleşti ve sonunda el ve ayaklarında deformasyonlar oluştu ancak bu olumsuzluklara rağmen alanında hep etkin oldu ve yaşamdan kopmadı. Öyle ki 83 yaşında Pekin'de Uluslararası Kristallografi Kongresine katıldı.
Dorothy Hodgkin başarılı bir bilim insanı olmasının yanında toplumsal ve politik alanlarda da etkin olmuştur. O konuya da biraz değinmekte yarar var. Kendisi sosyalistti. Sosyalist ve komünist yönetimlere destek oldu. Bu durum onun ABD ile uzun yıllar sorun yaşamasına neden oldu. Artan tanınırlığı sayesinde SSCB'de hapsedilen çok sayıda insanın özellikle de bilim adamlarının salıverilmesi için uğraştı. Bunun yolu olarak açıktan çalışmalar yapmanın SSCB yönetimi ile olan ilişkilerine zarar vereceğini düşündü ve yönetime kişisel mektuplar yazdı. Bu şekilde iletişim kurdu. Bu çalışmaları onu Pugwash adlı kuruluşun başına getirdi. Orada 13 yıl görev yaptıktan sonra o görevi bıraktı.
Pugwash nedir? Kısaca ona da değinmek istiyorum. Bu kuruluşun amacı, silahlı çatışmaları azaltıp uluslararası güvenliğe karşı olan odaklara önlem almanın yollarını bulmak için bilim insanları ve toplumun yakından tanıdığı bazı kişileri bir araya getirmektir. Nükleer Silah karşıtı bilim adamlarından olan Joseph Rotblat ve Bertnard Russell tarafından 1957 yılında Kanada'nın Pugwash köyünde kurulmuştur. Konunun dışına çıkmadan Pugwash ile ilgili bu bilgiyi de verdikten sonra Dorothy Hodgkin ile ilgili bilgi sunmaya devam edelim.
Demir Lady dediğimizde aklımıza kim gelir? Tabii ki Margaret Thatcher, İngiltere'nin en ünlü başbakanlarından biri. Ülkenin ilk kadın başbakanı. Konumuzla ne ilgisi var? Şöyle ki Margaret Thatcher, 1943 yılında Somerville Koleji'ne kimya eğitimi için burs başvurusu yapar ve reddedilir ancak bursu kazanan kişinin çekilmesi üzerine kendisi kabul edilir. Kendisi Dorothy Hodgkin'in öğrencisi olur ve öğrencilik süresi boyunca "Gramicidin B" adlı molekülün yapısını inceler.
Kimya alanında en üst düzey meslek birliklerinden ödüller aldı. Dünyaca tanınır bir bilim insanı ve aktivist oldu. Yaşamı boyunca sağlık sorunlarına rağmen hep çalıştı. Dorothy Hodgkin 84 yaşında İngiltere'de yaşama veda etti.
Böyle başarılı, kararlı, çalışkan insanların yaşamını incelemek ve örnek almak her zaman değerlidir.
Sevgiyle kalınız,
Dorothy Hodgkin 1910 yılında Kahire'de doğdu. Babası o yıllarda Mısır'ın eğitim biriminde çalışıyordu. Tahmin edileceği üzere o yıllarda Mısır bir İngiliz sömürgesiydi. Birinci Dünya Savaşı yıllarında Dorothy ve kız kardeşleri İngiltere'de büyükanne ve büyükbabasının yanındaydı. Anne babaları ise Sudan'da kalıyordu. Savaş 1918 yılında sona ermiş Dorothy de onları 1922 yılında ziyaret etmişti. İşte bu ziyareti sırasında orada babasının arkadaşı, devlet görevinde bulunan bir kimyacı Dr. A. F. Joseph ile tanıştı. Bu tanışıklık onun kalan yaşamında büyük bir kimyacı olması yolunda attığı ilk adımdı. Dr. Joseph onun kimyaya olan ilgisini arttırdı.
Dorothy Hodgkin, 1945 yılında, çok önemli bir antibiyotik ilaç olan "penisilin"in atomik yapısını aydınlattı. Bu keşfi çok önemli bir başarıydı ancak 1949 yılına kadar bu çalışması bazı güvenlik nedenleri ve ticari nedenlerden dolayı yayınlanmadı. Daha sonra 1954 yılında B12 vitamininin yapısını aydınlattı. Bu çalışmada UCLA'dan Ken Trueblood ile işbirliği yaptı. Sonucunda bu çalışmasıyla 1964 yılında Nobel Kimya Ödülüne layık görüldü. Nobel'e layık görülmesi "X-ray tekniğiyle birçok biyokimyasal maddenin yapısını tanımlaması" şeklinde açıklanmıştır. Gerçekten de o bu alanın en büyük isimlerinden olmuştur. Başlıkta da belirttiğim gibi Dorothy Hodgkin Nobel Kimya Ödülü alan tek İngiliz bilim insanıdır.
Ona Nobel Ödülü kazandıran B12 vitamini çalışmasına müteakip kendisi "insülin" molekülü üzerine yoğunlaşmıştır. 1969 yılında da insülin molekülünün yapısını çözmüştür. Bu çalışmasına 1934 yılında başlamış ve tamamlaması tam 35 yıl sürmüştür. 1934 yılında başlayan bu proje bir süre rafa kalkmak durumunda kalmış çünkü X-ray kristallografi yöntemi o zamanlar karmaşık molekülleri çözebilecek nitelikte değildi. Uzun bir süre bu teknik yetersizlikleri gidermek için uğraştıktan sonra insülin çalışmasına geri döndü ve sonunda zor da olsa bu projeyi başarıyla sonuçlandırdı. Bu çalışma insülin molekülünün yapısının daha iyi anlaşılmasını ve buradan hareketle diyabet hastaları için tedavi geliştirilmesini sağladı.
Başarılı bir akademik kariyerin yanında Dorothy Hodgkin ciddi bir sağlık sorunuyla da mücadele etmek zorunda kaldı. Kendisine 24 yaşında romatoid artrit tanısı konuldu. Bu durum yıllar içerisinde kötüleşti ve sonunda el ve ayaklarında deformasyonlar oluştu ancak bu olumsuzluklara rağmen alanında hep etkin oldu ve yaşamdan kopmadı. Öyle ki 83 yaşında Pekin'de Uluslararası Kristallografi Kongresine katıldı.
Dorothy Hodgkin başarılı bir bilim insanı olmasının yanında toplumsal ve politik alanlarda da etkin olmuştur. O konuya da biraz değinmekte yarar var. Kendisi sosyalistti. Sosyalist ve komünist yönetimlere destek oldu. Bu durum onun ABD ile uzun yıllar sorun yaşamasına neden oldu. Artan tanınırlığı sayesinde SSCB'de hapsedilen çok sayıda insanın özellikle de bilim adamlarının salıverilmesi için uğraştı. Bunun yolu olarak açıktan çalışmalar yapmanın SSCB yönetimi ile olan ilişkilerine zarar vereceğini düşündü ve yönetime kişisel mektuplar yazdı. Bu şekilde iletişim kurdu. Bu çalışmaları onu Pugwash adlı kuruluşun başına getirdi. Orada 13 yıl görev yaptıktan sonra o görevi bıraktı.
Pugwash nedir? Kısaca ona da değinmek istiyorum. Bu kuruluşun amacı, silahlı çatışmaları azaltıp uluslararası güvenliğe karşı olan odaklara önlem almanın yollarını bulmak için bilim insanları ve toplumun yakından tanıdığı bazı kişileri bir araya getirmektir. Nükleer Silah karşıtı bilim adamlarından olan Joseph Rotblat ve Bertnard Russell tarafından 1957 yılında Kanada'nın Pugwash köyünde kurulmuştur. Konunun dışına çıkmadan Pugwash ile ilgili bu bilgiyi de verdikten sonra Dorothy Hodgkin ile ilgili bilgi sunmaya devam edelim.
Demir Lady dediğimizde aklımıza kim gelir? Tabii ki Margaret Thatcher, İngiltere'nin en ünlü başbakanlarından biri. Ülkenin ilk kadın başbakanı. Konumuzla ne ilgisi var? Şöyle ki Margaret Thatcher, 1943 yılında Somerville Koleji'ne kimya eğitimi için burs başvurusu yapar ve reddedilir ancak bursu kazanan kişinin çekilmesi üzerine kendisi kabul edilir. Kendisi Dorothy Hodgkin'in öğrencisi olur ve öğrencilik süresi boyunca "Gramicidin B" adlı molekülün yapısını inceler.
Kimya alanında en üst düzey meslek birliklerinden ödüller aldı. Dünyaca tanınır bir bilim insanı ve aktivist oldu. Yaşamı boyunca sağlık sorunlarına rağmen hep çalıştı. Dorothy Hodgkin 84 yaşında İngiltere'de yaşama veda etti.
Böyle başarılı, kararlı, çalışkan insanların yaşamını incelemek ve örnek almak her zaman değerlidir.
Sevgiyle kalınız,
Ecz. Fadıl Kaan Kuran
Yorumlar
Yorum Gönder